Obraz kliniczny i przebieg naturalny choroby

Zgodnie z wytycznymi rzymskimi III, w związku z dominującymi objawami oraz wyglądem stolca, wyróżnić można następujące postaci tej choroby: z biegunką, z zaparciem oraz mieszaną. Najbardziej charakterystycznym objawem jest oczywiście ból brzucha, który może byc stały lub nawracający. Ból ten pojawia się zazwyczaj w podbrzuszu oraz w lewym dolnym kwadrancie. Dolegliwości bólowe pojawiają się najczęściej po spożyciu posiłku, prawie nigdy nie występują w nocy. Bóle te mogą być ostre, nękające i kurczowe. Mijają najczęściej po wypróżnieniu. W przypadku biegunki występują wodniste lub półpłynne stolce. Po posiłkach, w godzinach porannych, a także w wyniku stresu pojawiają się częstsze wypróżnienia, które poprzedzone są dość silnym parciem.

W przypadku zaparć zmniejsza się częstość wypróżnień. Stolec jest twardy i bryłowaty, oddawany z dużym wysiłkiem. Po oddaniu stolca pacjent odczuwa niepełne wypróżnienie. U niektórych pacjentów choroba ta przebiega naprzemiennie z okresami biegunek oraz zaparć. W obu postaciach zespołu jelita drażliwego charakterystyczne są raczej skąpe wypróżnienia. Do innych, typowych objawów tej choroby należy jeszcze zaliczyć: wzdęcia brzucha, nudności, wymioty, domieszkę śluzu w kale, a także zgagę.

U większości pacjentów z zespołem jelita drażliwego dolegliwości chorobowe nawracają, mimo to jednak schorzenie ma przebieg łagodny, nie prowadząc raczej do bardzo poważnych konsekwencji. Częstość występowania postaci chorobowej z biegunką, z zaparciem oraz postaci mieszanej jest raczej podobna. Warto jednak podkreślić, że postać mieszana tej choroby należy do najczęściej rozpoznawanych przez lekarzy pierwszego kontaktu.

Oprócz charakterystycznych objawów dotyczących przewodu pokarmowego, często pojawiają się także inne dolegliwości nie związane z przewodem pokarmowym. Do takich objawów można między innymi zaliczyć: bóle głowy, uczucie zmęczenia, bóle pleców i mięśni, częstsze oddawanie moczu, zawroty głowy, czy inne dolegliwości urologiczne. Często pojawiają się także współistniejące zaburzenia somatyczne, takie jak: ból miednicy, zespół przewlekłego zmęczenia, śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego czy refluks żołądkowo-przełykowy. Duże nasilenie objawów bardzo często prowadzi do wspomnianych już wielokrotnie zaburzeń psychicznych.