Postępowanie w przypadku zespołu jelita drażliwego

Przed rozpoczęciem odpowiedniego leczenia, konieczne jest wstępne określenie stopnia nasilenia objawów towarzyszących zespołowi jelita drażliwego, a także ustalenie ich wpływu na jakość życia pacjentów. Pozwala to na wybór najlepszej drogi postępowania, celem złagodzenia objawów i poprawy jakości życia. Umiarkowane i ciężkie objawy zespołu jelita drażliwego wymagają wdrożenia leczenia farmakologicznego, a w wielu przypadkach także odpowiedniej psychoterapii. Niezwykle ważne są także niefarmakologiczne metody leczenia.

Jedną z najbardziej istotnych niefarmakologicznych metod leczenia zespołu jelita drażliwego jest przede wszystkiem odpowiednio ułożona i wdrożona dieta, która w głównej mierze przyczynia się do złagodzenia uciążliwych objawów. Zidentyfikowanie szkodliwych produktów nie jest trudne. Pozwala na to prowadzenie specjalnego dziennika żywieniowego oraz dziennika objawów. Najbardziej szkodliwe okazują się produkty wysokotłuszczowe, napoje kofeinowe, a także surowe warzywa i owoce.

W leczeniu zespołu jelita drażliwego niezwykle istotna okazuje się również psychoterapia oraz hipnoterapia. W przypadku tego schorzenia stosuje się kilka metod leczenia. Jedną z nich jest terapia poznawczo-behawioralna. Hipnoterapia z kolei to rodzaj hipnozy, dążący do relaksacji oraz kontroli perystaltyki jelit.

Niebagatelne znaczenie ma oczywiście wspomniane już wcześniej leczenie farmakologiczne. Wskazane jest stosowanie różnego rodzaju preparatów pęczniejących, do których można zaliczyć między innymi: włókna kukurydzy, nasiona babki jajowatej, czy metylocelulozę. W początkowym przebiegu choroby zaleca się przyjmowanie błonnika, ktory może przyczynić się do zwiększenia częstotliwości wypróżnień w przypadku zaparć. Niestety może on okazać się nieskuteczny w ramach łagodzenia bólów brzucha oraz innych dolegliwości. Warto pamiętać o tym, że środki pęczniejące mogą spowodować pewne skutki uboczne, takie jak wzdęcia, czy bóle w jamie brzusznej. Celem zminimalizowania skutków ubocznych należy stopniowo włączać do terapii środki pęczniejące, zwłaszcza w przypadku tych pacjentów, którzy na co dzień nie przyjmują zbyt dużych ilości błonnika.

W leczeniu zaparciowego zespołu jelita drażliwego stosuje się preparaty wykazujące działanie osmotyczne. Bezpieczne okazują się produkty zawierające w swoim składzie magnez, a także tak zwany glikol polietylenowy, który powinien być stosowany pod nadzorem lekarza. W ramach zwiększenia częstotliwości wypróżnień można stosować jeszcze sorbitol lub laktulozę, choć trzeba przyznać, że w przypadku tych preparatów mogą pojawić się pewne skutki uboczne, takie jak bóle brzucha, czy wzdęcia. W przypadku uporczywych zaparć można sporadycznie przyjmować takie leki, jak: cascara, bisakodyl, czy senes. Środki te mogą jednak powodować bóle brzucha oraz oddawanie luźnych stolców.

W postaci biegunkowej choroby zaleca się stosowanie loperamidu, jako leku poprawiającego konsystencję stolca. Warto jednak podkreślić, że przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych nie ma dobrego wpływu na przebieg zespołu jelita drażliwego, nie przyczyniając się tym samym do łagodzenia takich dolegliwości, jak uporczywe bóle brzucha. Takie preparaty mogą okazać się skuteczne w przypadku naglących wypróżnień, nietrzymania stolca, czy częstych wypróżnień. Warto je zatem stosować w nagłych wypadkach, a więc przed długą podróżą, przed wyjściem z domu, czy w sytuacjach bardzo stresowych. Wskazane jest także stosowanie odpowiednich leków rozkurczowych, które przyczyniają się do łagodzenia objawów choroby. Mogą one oczywiście wywołać pewne niepożądane objawy, takie jak: zaparcia, zaburzenia widzenia, czy suchość w ustach.

W wielu przypadkach zalecane jest również stosowanie leków przeciwdepresyjnych, które odgrywają istotną rolę nie tylko w ramach leczenia objawów psychoemocjonalnych, lecz także w ramach zmiany percepcji bólu. Najbardziej skuteczne okazują się trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA), które należy stosować w niewielkich dawkach. Działanie tych leków w przypadku zespołu jelita drażliwego polega przede wszystkim na oddziaływaniu na motorykę przewodu pokarmowego oraz łagodzeniu dolegliwości bólowych.

Wskazane powyżej metody leczenia zespołu jelita drażliwego okazują się skuteczne jedynie w przypadku pewnej grupy pacjentów. Niektórzy z nich skazani są na wybór innych metod, bardziej alternatywnych i niekonwencjonalnych. W ramach tego rodzaju metod stosuje się między innymi akupunkturę. Inne, brane pod uwagę metody terapeutyczne, to między innymi: leczenie chińskimi ziołami, melatoniną, czy olejkiem z mięty pieprzowej.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że trwałe wyleczenie tej choroby nie jest niestety możliwe. Terapia polega przede wszystkim na łagodzeniu uciążliwych objawów oraz poprawie jakości życia pacjentów. Chorzy muszą nauczyć się tego, jak radzić sobie w codziennym życiu z uporczywymi objawami. Mimo nawracających i uporczywych dolegliwości, choroba ta charakteryzuje się raczej łagodnym przebiegiem. Nigdy nie prowadzi ona do wyniszczenia ani do innych poważnych następstw.

Swego rodzaju nowością w leczeniu zespołu jelita drażliwego, potwierdzoną wieloletnimi badaniami naukowymi, jest stosowanie probiotyków. Urozmaicenie codziennej diety o bakterie probiotyczne zalecane jest wszystkim pacjentom, w każdej postaci choroby, bez względu na charakterystyczne i dominujące objawy. Modyfikacja diety stanowi w tym przypadku jeden z pierwszych kroków, podejmowanych w ramach odpowiedniej terapii. Przyjmowanie probiotyków odgrywa jednak bardzo ważną rolę również na dalszym etapie leczenia, szczególnie pod względem łagodzenia towarzyszących chorobie objawów. Jedynym dostępnym na naszym rynku i rekomendowanym u osób starszych probiotykiem stosowanym w przypadku zespołu jelita drażliwego, jest tak zwant Lactobacillus plantarum 299v. Potwierdzono skuteczność tego probiotyku w ramach łagodzenia takich objawów, jak: uporczywe bóle brzucha, wzdęcia i dyskomfort.